گزارش وبینار راهنمای تحقیق کلمات کلیدی فارسی

تحقیق کلمات کلیدی ارزشمند، قدم اول بازاریابی مبتنی بر بهینه‌سازی موتورهای جستجو یا سئو محسوب می‌شود. برای بسیاری از مدیران، گام‌‌های ضروری برای برنامه‌ریزی سئو چندان مشخص نیستند. در این مطلب می‌خواهیم خلاصه‌ای از صحبت‌های محسن افکار، کارشناس بازاریابی دیما را در وبینار ۱۸ شهریور ۱۳۹۹ در این رابطه به همراه ویدیوی این وبینار با شما به اشتراک بگذاریم.

موتورهای جستجو به چه شکلی عمل می‌کنند

موتورهای جستجو، سه عمل اصلی را انجام می‌دهند:

۱. خزیدن (Crawling):‌ موتورهای جستجو یک سری ربات، خزنده یا اسپایدر دارند. این ربات‌ها درون فضای اینترنت به جستجو می‌پردازند، آدرس‌های موجود در فضای وب را پیدا می‌کنند و محتوا یا کدهای موجود در هر آدرس را بررسی می‌کنند.

۲. فهرست‌سازی (Indexing):‌ پس از این، ربات‌ها آدرس‌های پیداشده را فهرست، ایندکس یا ذخیره‌سازی می‌کنند. ذخیره‌سازی در پایگاه داده‌ی گوگل رخ می‌دهد.

۳. رتبه‌بندی (Ranking):‌ پس از فهرست کردن محتوای موجود در سطح وب، الگوریتم‌های گوگل وارد عمل می‌شوند و به رتبه‌بندی محتوا بر اساس معیارهای خود می‌پردازند. بدین‌ترتیب محتوا برای جستجوی کاربران رتبه‌بندی می‌شود و به‌ترتیب مرتبط‌ترین آدرس تا بی ربط‌ترین آدرس در صفحات جستجو برای کاربر نمایش داده می‌شوند.

نکات بنیادی تحقیق کلمات کلیدی

۱. کلمات کلیدی به چه چیزهایی گفته می‌شوند؟

کلمات کلیدی یا کلیدواژه‌ها (Keywords)، کلمات یا عبارت‌هایی هستند که افراد می‌توانند با استفاده از آن‌ها در موتورهای جستجو به آدرس سایت‌های مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند. کلمات کلیدی با عناوین جستارهای جستجو (Search Queries) یا کلیدواژه‌های سئو (SEO Keywords) نیز شناخته می‌شوند.

۲. تحقیق کلمات کلیدی به چه فرایندی گفته می‌شود؟

تحقیق کلمات کلیدی (Keyword Research) فرایندی است که در آن کلمات کلیدی مطلوب برای رقابت مشخص می‌شوند. منظور از رقابت این است که مدیران سایت می‌خواهند در کدام کلمات کلیدی، در صفحات جستجو رتبه‌بندی بهتری داشته باشند.

البته تحقیق کلمات کلیدی تنها شامل یافتن کلمات کلیدی مناسب برای تولید محتوا نیست.

در این فرآیند کلمات کلیدی مختلف تحلیل می‌شوند،
توسط تیم بازاریابی رتبه‌بندی می‌شوند و
ارزش کلی آن‌ها مشخص می‌شود.

به مجموعه‌ی این اقدامات، فرایند تحقیق کلمات کلیدی گفته می‌شود.

تحقیق کلمات کلیدی یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین مراحل سئو برای سایت‌ها محسوب می‌شود و بخش اول کار سئوی هر وب‌سایتی باید به این اقدامات اختصاص داده شود. این فرایند به بخش سئوی درون صفحات (On-Page SEO) مربوط می‌شود (همان‌طور که می‌دانید سئو به طور کلی شامل دو بخش دیگر با عناوین سئوی خارج از صفحات (Off-Page SEO) و سئوی فنی (Technical) نیز می‌شود).

تحقیق کلمات کلیدی همان نقشی را برای سایت‌ها دارد که تحقیقات بازار برای شرکت‌ها ایفا می‌کند.

مفاهیم اصلی تحقیق کلمات کلیدی

۱. کلمات کلیدی کانونی یا عبارت‌های کلیدی

کلمات کلیدی کانونی (Focus Keywords) یا عبارت‌های کلیدی (Key Phrases)، کلمات یا عبارت‌هایی هستند که می‌خواهید صفحات مشخصی از سایت شما به واسطه‌ی آن‌ها در جستجوی گوگل یافت شوند. این موارد در واقع اصلی‌ترین کلیدواژه‌های شما هستند و شما می‌خواهید سایتتان به واسطه‌ی این کلمات در صفحات جستجو یافت شود.

۲. کلمات کلیدی بلند یا لانگ‌تیل

به این موضوع دقت کنید که کلیدواژه می‌تواند یک، دو یا چند کلمه باشد و کلمه‌ی کلیدواژه در بعضی موارد عبارت‌ها را نیز دربرمی‌گیرد. کلمات کلیدی‌ای که از سه کلمه بیشتر هستند، کلمات کلیدی بلند (Long-Tail Keywords) نامیده می‌شوند. این کلمات کلیدی در واقع عبارت‌هایی ویژه و کمتر رقابتی هستند که به میزان کمتری نسبت به کلمات کلیدی کوتاه، توسط کاربران جستجو می‌شوند. این کلمات معمولاً در یک حوزه‌ی ویژه متمرکز هستند.

یکی از دلایل تأکید بر استفاده از این نوع کلمات کلیدی، افزایش احتمال دست‌یابی به مشتریان دائمی از طریق چنین کلماتی است. با این روش بازدید وب‌سایت از طریق جستجوی این کلمات افزایش پیدا می‌کند. برای مثال فروشنده‌ی کفشی را در نظر بگیرید، اگر لینک این فروشنده در صفحه‌ی اول جستجو برای لغت «کفش» ظاهر شود، افراد زیادی ممکن است به بازدید از این سایت برای موضوع کفش بپردازند، اما لزومأ خریدار کفش نیستند. حال جستجو‌کننده‌های عبارت «کفش کتانی مردانه» را در نظر بگیرید، این افراد به احتمال بیشتری به دسته‌ی خریداران این کفش‌ها تعلق دارند. چنین موضوعی باعث می‌شود رقابت در کلمات کلیدی بلند صرفه‌ی بیشتری داشته باشد.

نمودار سختی کلمات کلیدی با توجه به بلندی یا کوتاهی آن

۳. استراتژی کلمات کلیدی

استراتژی کلمات کلیدی به تصمیماتی گفته می‌شود که بر اساس تحقیق در مورد کلمات کلیدی گرفته می‌شوند. برای مثال بررسی کلمات کلیدی به شما کمک می‌کند نوع محتوایی را که برای وب‌سایت خود تولید می‌کنید مشخص کنید.

در این حالت کلیدواژه‌های مناسب و نامناسب مشخص می‌شوند، نحوه‌ی تولید محتوا و نوشتن آن مشخص می‌شود و حتی نحوه‌ی تبلیغات شما نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

برای تعیین استراتژی کلمات کلیدی، کلیدواژه‌ها از مجموعه‌ی واژه‌های یک‌کلمه‌ای، دوکلمه‌ای تا چندکلمه‌ای تشخیص داده می‌شوند (نحوه‌ی شناسایی این کلیدواژه‌ها در ادامه شرح داده می‌شوند).
این کلمات کلیدی در یک هرم قرار داده می‌شوند، در پایین هرم کلیدواژه‌های بلند قرار می‌گیرند و با بالا رفتن به سمت رأس هرم کلیدواژه‌های کوتاه‌تر ظاهر می‌شوند.
استراتژی معمول متخصصان سئو شروع از پایین هرم خواهد بود. در این روش برای کلمات کلیدی پایین هرم رتبه‌گیری انجام می‌شود تا این اقدام به ترتیب و برای کلمات بالاتر هرم نیز انجام شود.

۴. تعیین نیت افراد جستجوکننده

برای موفقیت در پیاده‌سازی استراتژی سئو، باید نیازها و خواسته‌های واقعی افراد جستجو‌کننده را کشف کنیم. در واقع در فرایند تحقیق کلمات کلیدی، شما تنها به خود کلمات دقت نمی‌کنید بلکه هدف نهفته در جستجوی آن کلمات را بررسی می‌کنید. این که مشتری می‌خواهد چه چیزی را بفهمد یا چه محصولی را خریداری کند در پس این کلمات نهفته است. در تحقیق کلمات کلیدی، توجه به هدف شخص جستجو‌کننده اهمیت زیادی دارد.

مرحله‌ی اول: چگونه ایده‌هایی برای کلمات کلیدی به‌دست آوریم؟

برای یافتن کلمات کلیدی روش‌های مختلفی وجود دارد که در این‌جا به بعضی از این روش‌ها پرداخته می‌شود:

شما می‌توانید جلسات طوفان فکری میان اعضای تیم خود برگزار کنید. این جلسات به شما کمک می‌کنند که کلمات کلیدی سرنخی را که به ذهن شما و همکارانتان می‌رسد استخراج کنید. برای این کار می‌توانید از مشتریان خود نیز کمک بگیرید و جلسات را با آن‌ها برگزار کنید. می‌توانید از مدیران رده بالاتر یا کارفرما بخواهید انتظارات خود را برای رتبه گرفتن در کلمات کلیدی مشخص کنند.

شما می‌توانید از ابزارهای تحقیق در مورد کلمات کلیدی استفاده کنید. ابزارهایی در فضای آنلاین وجود دارند که به شما در یافتن کلمات کلیدی کمک می‌کنند. در ابتدای کار استفاده از ابزارهای جستجوی کلمات کلیدی دشوار خواهد بود. برای استفاده از این ابزارها می‌توانید از سرنخ‌های بسیار عمومی استفاده کنید. همچنین می‌توانید از سرچ کنسول گوگل یا ابزارهایی نظیر Keyword Planner در Google Ads بهره ببرید.

می‌توانید حوزه‌ی تخصصی خود را با نگاه جزئی‌تری بررسی کنید و کلمات کلیدی مربوط به آن را بیابید. شما می‌توانید با توجه به کسب‌و‌کار خود به معرفی خود بپردازید و از خدمات و محصولات خود به عنوان سرنخ کلیدواژه‌های خود استفاده کنید. مثلاً خدمت تبلیغات ویدئویی از خدمات دیما محسوب می‌شود و کلیدواژه‌ی «تبلیغات ویدئویی»، یکی از کلیدواژه‌های هدف دیما در سئو است.

مرحله‌ی دوم:‌ تحلیل کلمات کلیدی

با گذر از مرحله‌ی ایده‌پردازی، اکنون ایده‌های زیاد و درخشانی را در اختیار دارید. حال باید میان این ایده‌ها انتخاب و بهترین ایده‌ها را مشخص کنید. شما اکنون چندین و چند کلمه در اختیار دارید و باید میان این ایده‌ها اولویت‌بندی کنید. شاخص‌های متعددی برای اولویت‌بندی کلیدواژه‌ها وجود دارند که در این‌جا به بعضی از مهم‌ترین آن‌ها پرداخته می‌شود:

حجم جستجو (Search Volume): حجم جستجو به شما تعداد متوسط جستجوی یک کلیدواژه در ماه را نشان می‌دهد. مثلاً یک کلیدواژه در ماه ۱۰۰۰۰ بار و دیگری ۵۰۰۰ بار جستجو شده است. این حجم جستجو می‌تواند به شما در اولویت‌بندی کلمات کلیدی کمک کند. ابزارهای مختلفی (رایگان و غیررایگان) برای یافتن حجم جستجو وجود دارد، برای مثال شما می‌توانید از Google Keyword Planner استفاده کنید.
روندها: روندها نیز چیزهایی هستند که می‌توانید برای اولویت‌بندی از آن‌ها استفاده کنید. مثلاً پیش از همه‌گیری کرونا، حجم جستجوی عبارت کرونا بسیار ناچیز بوده است، حال آن که بعد از همه‌گیری، عبارت‌های مربوط به این بیماری به موارد اول جستجوی افراد زیادی تبدیل شدند. بنابراین شناسایی و بهره‌برداری از روندها می‌تواند به تعیین اولویت کلمات کلیدی کمک کند. برای ترندها می‌توانید از ابزار گوگل ترند استفاده کنید، البته بهتر است از این ابزار برای مقایسه میان دو کلمه‌ی کلیدی بهره ببرید.
کلیک‌ها: معیار کلیک‌ها نشان می‌دهند که چه تعدادی از کلیک‌های ماهیانه بر نتایج جستجوی یک کلمه‌ی کلیدی صورت گرفته‌اند. این موضوع از آن‌جایی اهمیت دارد که تمام نتایج جستجو، کلیک‌های زیادی دریافت نمی‌کنند. ابزارهایی وجود دارند که میزان کلیک هر کلیدواژه را نشان می‌دهند، برای مثال Google Keyword Planner میزان کلیک هر کلیدواژه را نیز نشان می‌دهد. ابزارهای غیررایگانی نظیر ماز (Moz) نیز وجود دارند که مقدار کلیک را با تخمین خوبی ارائه می‌کنند.
دشواری کلمات کلیدی: از‌ این معیار برای سنجش دشواری نسبی کلمات کلیدی برای قرارگیری در رتبه‌بندی استفاده می‌شود. این معیار معمولاً از ۰ تا ۱۰۰ نمره‌دهی می‌شود و هر چه نمره‌ی کلمه‌ی کلیدی بیشتر باشد، رقابت در آن دشوارتر خواهد بود. فرض کنید می‌خواهید بر روی عبارت بلیت هواپیما کار کنید، بررسی به شما نشان می‌دهد که رقابت در این کلمه بسیار دشوار خواهد بود، زیرا سایت‌های مختلفی بر روی این کلمه کار کرده‌اند. ابزارهای غیررایگان برای این حوزه مناسب هستند، برای مثال می‌توان از ابزارهای سایت Ahrefs استفاده کرد. این ابزار به طور رایگان رقابت برای ۱۵۰ گزارش کلمه کلیدی را در اختیار شما قرار می‌دهد و برای چند مورد اول دشواری کلمات کلیدی را نیز به شما ارائه می‌کند.
هزینه به‌ازای هر کلیک (CPC): این معیار نشان می‌دهد که تبلیغ‌کننده‌ها حاضر به پرداخت چه هزینه‌ای برای هر کلمه‌ی کلیدی هستند. این معیار بیشتر برای تبلیغات و کمتر برای سئو به کار می‌رود، با این حال می‌تواند به خوبی نماینده‌ای از ارزش کلمه‌ی کلیدی باشد. شما می‌توانید هزینه‌ی هر کلیک را از گوگل ادز بدست آورید.

مرحله سوم: گروه‌بندی کلمات کلیدی

شما می‌توانید فهرست خود را به مناسب‌ترین کلمات برای کار، کاهش دهید. با این حال در این مرحله نیز ممکن است کلمات کلیدی زیادی در اختیار شما باشند. این موضوع می‌تواند یافتن نقطه‌ی شروع کار را دشوار کند. شما می‌توانید بر اساس معیارهای مختلفی به گروه‌بندی کلمات کلیدی بپردازید. برای مثال می‌توانید:

کلمات را بر اساس خانواده‌ی کلمات گروه‌بندی کنید. فرض کنید دو کلمه‌ی لپ‌تاپ یا پی‌سی را دارید، این دو کلمه در خانواده‌ی رایانه قرار می‌گیرند.
کلمات را براساس نیت جستجوی (Search Intent) مخاطبان گروه‌بندی کنید. برای گروه‌بندی می‌توانید از تعیین اهداف جستجوی مخاطبان استفاده کنید. به طور کلی چهار هدف اصلی جستجو وجود دارند:
- ‌ کسب اطلاعات بیشتر (Informational):‌ افراد می‌خواهند اطلاعات کسب کنند.
- هدف راهبری (Navigational): افراد می‌خواهند به سایت مشخصی وارد شوند، برای مثال می‌خواهند به سایت دیما وارد شوند و لغت «دیما» را سرچ می‌کنند.
- هدف تراکنشی (Transactional): در این مدل هدف جستجو، انجام اقدام مشخصی است، برای مثال افراد می‌خواهند گوشی بخرند.
- هدف بررسی تجاری (Commercial):‌ به جستجوهای قبل خرید گفته می‌شود، برای مثال جستجوی عبارت «خرید گوشی تا ده میلیون تومان». این کلیدواژه‌ها فرصت کسب درآمد خوبی برای استفاده سایت‌های محتوایی جهت شرکت در برنامه‌های افیلیت مارکتینگ هستند.
کلمات را براساس ارزش تجاری گروه‌بندی کنید. شما می‌توانید کلیدواژه‌های خود را براساس کسب‌وکار خود گروه‌بندی کنید. برای مثال می‌توانید کلمات کلیدی را به قیف فروش بازاریابی نسبت دهید.

ابزارهای تحقیق کلمات کلیدی

ابزارهای رایگان و غیررایگان زیادی وجود دارند که می‌توانند به شما در تحقیق کلمات کلیدی، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی برنامه‌های سئو کمک کنند:

ابزارهای رایگان تحقیق کلمات کلیدی:‌

متأسفانه مشکلات بسیاری در مورد تحقیق کلمات کلیدی فارسی وجود دارد. در حال حاضر ابزارهای رایگان زیادی وجود ندارند که بتوانند به تحقیق کامل کلمات کلیدی فارسی کمک کنند. در مورد کلمات کلیدی انگلیسی وضع متفاوت است. در ادامه برخی ویژگی‌های ابزارهای رایگانی که می‌توانند به تحقیق کلمات کلیدی فارسی کمک کنند معرفی شده‌اند:

Google Keyword Planner: این ابزار برای جستجوی کلیدواژه‌های جدید و کلمات کلیدی بلند و به‌دست آوردن نرخ کلیک این کلمات بسیار مفید است. نرخ پرداخت به‌ازای هر کلیک نیز از این طریق قابل تعیین است. کافی است در گوگل ادز خود وارد بخش Tools and Setting شوید و از این ابزار استفاده کنید. در این بخش می‌توانید کلمات کلیدی جدید را جستجو کنید، کافی است زبان را به فارسی تغییر داده و موقعیت جغرافیایی را از معیارهای جستجو حذف کنید (تا ایران نیز در نظر گرفته شود). در صفحه زیر نمونه‌ای از اطلاعات نمایش داده‌شده از این ابزار برای کلمه‌ی کلیدی «طراحی سایت» ارائه شده است.

Google Search Suggestion: وقتی در نوار جستجوی گوگل عبارتی را سرچ می‌کنید، گوگل خود پیشنهاداتی را در نوار جستجو به شما ارائه می‌دهد. این پیشنهادات می‌توانند کلیدواژه‌های بلند و کوتاه شما باشند. همچنین می‌توانید نمونه‌ای از پیشنهادات جستجوی گوگل را در پایین صفحات جستجو مشاهده کنید، کافی است برای مثال کلمه‌ی «طراحی سایت» را جستجو کرده و به بخش پایین صفحه مراجعه کنید (تصویر بعدی را ببینید).

Google Search Console: این ابزار نیز می‌تواند به ما برای یافتن کلیدواژه‌های دارای پتانسیل کمک کند. سرچ کنسول بعد از چند ماه استفاده به شما این امکان را می‌دهد که وارد بخش Performance شوید و از طریق اطلاعات مربوط به نمایش (Impression) و کلیک، به مقایسه‌ی کلمات کلیدی‌‌ای بپردازید که مخاطبان را به صفحات وب شما هدایت کرده‌اند. این به شما فرصت برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی این کلمات کلیدی را می‌دهد.

اکستنشن Keyword Everywhere: این ابزار رایگان نیز به شما فهرست بلندبالایی از کلمات کلیدی مختلف را ارائه می‌کند.

Google Trends: توصیه می‌شود برای مقایسه‌ی دو یا چند کلمه از این ابزار استفاده شود. در تصویر زیر می‌توانید مقایسه میان جستجوی دو کلمه «فالوور رایگان» و «فالوئر رایگان» را مقایسه کنید.

Answer the public: در این سایت شما می‌توانید کلمات را وارد کنید و از سایت سؤال یا ترکیب‌های چندکلمه‌ای دریافت کنید. پاسخ‌های این سایت برای کلمات فارسی چندان قدرتمند نیستند، با این حال در بخش مرتبط (Related) این سایت می‌توانید کلمات کلیدی بلند بسیار جالبی را پیدا کنید. تصویر زیر نمونه از نتیجه‌ی جستجو برای عبارت «طراحی سایت» در این مرجع را نشان می‌دهد.